توانایی بازگو کردن نظرات و برقراری ارتباط و همچنین اقناع دیگران، توانایی است که زبان در اختیار بشر گذاشته است؛ چرا که انسان تنها از این طریق است که میتواند در جامعه حضور مفید داشته و هویت اجتماعی کسب کند.
کمرویی و خجالت شاید تا حدودی نشان از ادب و شخصیت درونی مثبت فرد باشد؛ اما اگر این ویژگی به گونهای باشد که فرد نتواند در جامعه و یا در خانواده اظهار نظر کرده و از حقوق خویش دفاع کند، این ویژگی تبدیل به مشکلی جدی میشود که شخصیت و زندگی فرد را در تنگنا قرار میدهد.
گوشهگیری و خجالت در افراد اغلب در نتیجهٔ پایین بودن اعتماد به نفس ایجاد میشود که این مشکل ریشه در سوابق کودکی فرد و رفتارهای او با خانواده و جامعه دارد.
اگر یک فرد در دوران کودکی به علت بروز رفتاری توسط والدین و یا توسط مربیان و معلمان مورد تنبیه و تحقیر مکرر قرار بگیرد؛ این کودک به ترس از اجتماع دچار شده و گوشهگیر میشود.
در فرآیند گوشهگیر بودن افراد عامل ژنتیک نیز تأثیر دارد، در برخی افراد ترشح مواد شیمیایی موجب میشود که فرد نتواند در برخورد با اجتماع و ارتباطات انسانی موفق عمل کند.
گوشهگیریهای ژنتیکی تنها از طریق دارو درمانی قابل پیشگیری میباشد و در برخی موارد نیز به این دلیل که فرد ذاتاً به صورت درونگرا متولد میشود، به صورت کامل نمیتوانند درمان شوند؛ اما افراد برونگرا که سیستم عصبیشان کمتر تحریک میشود، در فرآیند ارتباطات اجتماعی موفقتر از افراد درونگرا هستند.
گوشهگیریهایی را که در جریان زندگی برفرد تحمیل میشود را میتوان با استفاده از عوامل محیطی و روشهای اجتماعی به تدریج درمان کرد.
والدین و معلمان بیشترین تأثیر را در فرآیند جامعهپذیری فرد دارند؛ از این رو باید تلاش کنند تا کودکان نسبت به خودشان نگرش مثبت داشته و نسبت به نظرات و کارهایی که انجام میدهند اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند.
غفلت از کودکان، بیتوجهی، تنبیه و تحقیر کودکان جزءعواملی هستند که باعث میشوند کودک دچار گوشهگیری و عدم اعتماد به نفس شود.
افزایش اعتماد به نفس در کودکان، آموزش مهارتهای اجتماعی و طرز برخورد با اجتماع و افراد، کمک به افزایش موفقیت کودکان، و برجسته کردن موفقیتهای کودک، و استفاده از روشهای خودکارآمدی برای کودک از جمله عواملی هستند که میتوانند گوشهگیری و عدم اعتماد به نفس را درمان کنند.
اگر گوشهگیری فرد درمان و پیشگیری نشود، عدم موفقیت در ارتباطات اجتماعی، افت تحصیلی و متعاقباً شکست تحصیلی، و همچنین در دوران پس از ازدواج نیز بسیاری از مشکلات خانوادگی و اجتماعی برای فرد رقم خواهد خورد.
منبع: خبرگزاری ایسنا